1. Layer 2 là gì?

Layer 2 là một khái niệm trong hệ thống blockchain, nó được xây dựng lên trên layer 1 để tăng tốc độ xử lý giao dịch và giảm chi phí giao dịch. Các giải pháp phát triển trên layer 2 được kế thừa các đặc tính của layer 1 để phục vụ mục đích mở rộng, có thể được phát triển trên bất kỳ blockchain nào muốn đáp ứng nhu cầu người dùng ở quy mô lớn hơn.

Hiện nay, Ethereum đang dẫn đầu trong việc phát triển các giải pháp layer 2, với giải pháp Rollups là một trong những giải pháp nổi bật. Rollups là một giải pháp off-chain, nghĩa là các giao dịch không được thực hiện trực tiếp trên blockchain mà được thực hiện trên một lớp bên ngoài, sau đó kết quả được đưa trở lại blockchain. Rollups giúp giảm chi phí và tăng tốc độ xử lý giao dịch trên Ethereum.

Trong tương lai, khả năng cao thị trường blockchain sẽ là sân chơi của Rollups và vai trò của các dự án cross-chain bridge cũng sẽ ngày càng quan trọng. Các dự án cross-chain bridge sẽ giúp nối các blockchain khác nhau lại với nhau, tạo điều kiện cho các giao dịch được thực hiện trên các blockchain khác nhau, mở ra tiềm năng lớn cho phát triển của hệ sinh thái blockchain.

Đọc thêm về phân biệt Layer 1 và Layer 2 tại đây.

2. Tổng quan hệ sinh thái Layer 2

Theo số liệu thống kê từ L2beat trong vòng 7 ngày gần đây, tốc độ giao dịch trên zksync đang gia tăng mạnh mẽ. Hệ sinh thái này đang thu hút sự quan tâm của người dùng và dòng vốn cũng đang đổ vào đó, chủ yếu là do chương trình Arb airdrop đã được triển khai, khiến người dùng tích cực tham gia để có cơ hội nhận được airdrop tương tự.

Hiện tại, hệ zkSync còn khá nhỏ đặc biệt là các dự án native còn khá mới.

zkSync đã chính thức ra mắt bản alpha của zkSync Era cho phép người dùng trực tiếp trải nghiệm trên mạng lưới này. Đây là cơ hội để đón đầu dòng tiền từ hệ sinh thái zkSync khi mà hệ sinh thái này còn quá nhỏ thì việc dòng tiền sẽ đa số đổ vào những con đầu hệ. Tương tự như đợt Arbitrum vào tháng 1 đầu năm, nên đây là cơ hội tốt để đón dòng tiền cũng như nắm bắt cơ hội nhận được airdrop lớn từ zkSync.

Dưới đây là 1 số dự án tiềm năng trong hệ sinh thái zkSync nên theo dõi:

• Zigzag (oderbook)
• Mute (dex)
• Orbiter (bridge)
• Argent (wallet)
• Spacefi (defi)
• Mint square (marketplace)
• Syncswap (dex)
• Layerswap (dex)
• nexon.finance (lending/borrow)
• IncrementHQ (Derivative**)**

Đây là nhóm dự án native mới và đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái zkSync vì vậy nên follow các dự án này. Các dự án này có thể sẽ trở thành các dự án dẫn đầu từng ngách cho hệ sinh thái zkSync trong thời gian tới.

• ZigZag (dex oderbook)

Dự án đã ra mắt khá lâu và vừa ra mắt token tuy khối lượng giao dịch trên DEX không lớn lắm tuy nhiên đây là dự án đầu tiên trên hệ zkSync ngoài ra trong mục bridge L1→L2 trên trang gốc của zkSync thì dự án này cũng được hiển thị cho thấy độ legit nhất định.

Nhìn qua tokenomic không có gì mới và sản phẩm cũng không có gì nổi bật tuy nhiên là dự án đi đầu nên đáng để follow. Với các sản phẩm hiện có của ZZ nếu như ra mắt real yield đồng thời tăng ultility cho token thì dự án này rất có thể sẽ trở thành GMX tương tự.

Tương tự ZigZag thì Layerswap và Syncswap cũng là nền tảng bridge ngoài ra thì đây còn là sàn dex. Hiện tại cả 2 dự án này đều chưa có token và đang trong giai đoạn Testnet nên chủ yếu là theo dõi cũng như làm Testnet thông qua các nền tảng này.

Trong 3 dự án này thì Syncswap được đánh giá là tiềm năng cao nhất và rất có thể sẽ trở thành top 1 dex trên zkSync. Hiện tại, Syncswap hỗ trợ cả zkSync lẫn Scroll nên khi 2 dự án này ra mắt Mainnet có thể tích cực làm airdrop.

Đọc thêm về ZigZag: https://theblock101.com/zigzag-zz-la-gi

• Mute (dex)

Đây là nền tảng với các sản phẩm DeFi liên quan đến farming hiện tại dự án đã có token tuy nhiên vì zkSync chưa ra mắt mainnet nên các hoạt động defi như pool farming vẫn chỉ trong giai đoạn testnet nên cần follow thêm trong thời gian tới.

Hiện tại, Mute đã unlock 100% token và đang giữ ở mức cap 65m$ đánh giá khách quan thì con số này đang overvalue so với hệ mới chưa đi vào Mainnet các sản phẩm của mình. Có thể xem xét khi giá này về mốc 30m$ để đầu tư và chờ đợi zkSync ra mắt bản Era chính thức.

Đọc thêm về Mute: https://theblock101.com/mute-la-gi

• Orbiter (bridge)

Đây là cầu nối cực kỳ nổi trong thời gian gần đây support cho hầu hết các hệ sinh thái L2 hiện tại. Chưa chắc chắn dự án có ra mắt token hay không tuy nhiên cần follow và làm bridge thông qua cầu nối này để có thể kiếm được airdrop cho các L2

Đọc thêm về Orbiter: https://theblock101.com/orbiter-la-gi

• Argent (wallet)

Dự án raise được tổng 56,2m$ bao gồm các tier 1 như Paradigm, Jump, Animoca, Starkware,… Hiện tại, dự án này công bố sẽ support hệ sinh thái zkSync nên việc follow và sử dụng ví của dự án này là cần thiết để có thể kiếm được airdrop. Ngoài ra, giống với ví Metamask thì argent cũng cho phép swap token ngay trên ví của mình.

Hiện tại, dự án chỉ mới support cho mạng lưới StarkNet nên cần chờ đợi sự cập nhật đối với zkSync trong thời gian tới.

• Spacefi (defi)

SpaceFi là một nền tảng cross-chain web3 xây dựng trên Evmos và zkSync, với DEX, NFT, Starter, Spacebass là sản phẩm ban đầu. Hiện tại, đều có thể đầu tư hoặc tham gia airdrop dự án (dự án confirm sẽ có airdrop). Tầm nhìn của SpaceFi là kết nối hệ sinh thái Cosmos và Ethereum Layer, khám phá các giải pháp xuyên chuỗi và khả năng tương tác. ZkSync ra mắt mainnet, Space.Fi sẽ ra mắt luôn sản phẩm cầu nối giữ Evmos - ZkSync. Cầu nối không chỉ cho phép chuyển token giữa 2 chain mà còn có thể chuyển Planet NFT.

Đọc thêm về SpaceFi: https://theblock101.com/spacefi-la-gi

• Mint square (marketplace)

Đây là marketplace hỗ trợ cho cả zkSync và Starknet, hiện tại marketplace này đã hỗ trợ cho StarkNet nên để trải nghiệm về zkSync thì vẫn chưa nền cần follow thêm.

• nexon.finance (lending/borrow)

Đây là dự án lending/borrow được chính zkSync retweet lại nên khá tiềm năng để theo dõi.

https://twitter.com/zksync/status/1625117155640631298

Hiện tại, dự án vẫn đang trong giai đoạn testnet.

• IncrementHQ (Derivative)

Đây là dự án cung cấp các sản phẩm về long/short và được backer bởi các quỹ khá tiềm năng, đọc qua có vẻ khá giống với cơ chế real yield của GMX tuy nhiên vẫn đang trong giai đoạn test chưa có sản phẩm nên vẫn cần follow thêm để cập nhật.

3. Tổng kết

Hệ sinh thái zkSync đang thu hút sự quan tâm của nhiều người dùng và đang có nhiều dấu hiệu tích cực, được các KOLs quảng bá mạnh mẽ. Do đó, việc theo dõi hệ sinh thái này là cần thiết để tìm ra các dự án tiềm năng để đầu tư.

Zigzag, Mute và Spacefi là 3 dự án đã có token và đang tăng trưởng mạnh mẽ trong thời gian gần đây, do đó nên tiếp tục theo dõi để tìm kiếm cơ hội đầu tư vào các dự án này. Hiện tại, hệ sinh thái zkSync đã cập nhật lên bản mainnet Era và các dự án có thể tích hợp sản phẩm của mình lên mạng lưới này. Khi toàn bộ hệ sinh thái được đồng bộ, dòng tiền sẽ có xu hướng tăng mạnh hơn trong thời gian sắp tới.