Giới thiệu

Tài chính phi tập trung (DeFi) đã thật sự bùng nổ trong thời gian qua và các nền tảng hợp đồng thông minh khác như Binance Smart Chain. Farming đã trở thành một cách phổ biến để phân phối token, trong khi đó, BTC cũng được mã hóa, phát triển trên Ethereum và khối lượng cho vay đang ngày càng lớn hơn.

Trong khi đó, các giao thức tạo thị trường tự động như Uniswap thường xuyên có khối lượng cạnh tranh, tính thanh khoản cao và số lượng người dùng ngày càng gia tăng.

Tuy nhiên, các sàn giao dịch này hoạt động như thế nào? Tại sao việc thiết lập thị trường mới nhất lại nhanh chóng và trở nên dễ dàng như vậy ? Và AMM có thể thực sự cạnh tranh với các sàn giao dịch truyền thống không? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết này nhé!

Nhà tạo lập thị trường tự động (AMM) là gì?

Nhà tạo lập thị trường tự động (AMM) là một loại giao thức sàn giao dịch phi tập trung (DEX) dựa trên một công thức toán học để định giá tài sản. Thay vì sử dụng bảng giá như một sàn giao dịch truyền thống, tài sản được định giá theo một thuật toán định giá nhất định.

Công thức này có thể thay đổi theo từng giao thức. Ví dụ: Uniswap sử dụng công thức x * y = k , trong đó x là số lượng của một token trong pool thanh khoản và y là số lượng token còn lại. Trong công thức này, k là hằng số cố định, có nghĩa là tổng thanh khoản của pool luôn phải giữ nguyên. Các AMM khác sẽ sử dụng các công thức khác cho các trường hợp sử dụng cụ thể mà chúng nhắm mục tiêu tới. Tuy nhiên, điểm chung ở đây là xác định giá theo thuật toán. 

Việc tạo lập thị trường truyền thống thường phù hợp với các công ty có nguồn lực lớn và chiến lược phức tạp. Các nhà tạo lập thị trường sẽ giúp bạn có được một mức giá tốt và chênh lệch giá mua - bán chặt chẽ trên một sàn giao dịch như  Binance. Các nhà tạo lập thị trường tự động phân cấp quá trình này và cho phép bất kỳ ai tạo ra thị trường trên blockchain. Vậy làm thế nào để họ có thể làm điều đó? 

Công cụ tạo lập thị trường tự động (AMM) hoạt động như thế nào?

AMM hoạt động tương tự như một sàn giao dịch trong đó có các cặp giao dịch - ví dụ: ETH / DAI. Tuy nhiên, bạn không cần phải có một đối tác - một nhà giao dịch trung gian để thực hiện giao dịch. Thay vào đó, bạn sẽ tương tác với một hợp đồng thông minh “tạo ra” thị trường cho chính bạn.

Trên một sàn giao dịch phi tập trung như Binance DEX, các giao dịch diễn ra trực tiếp giữa các ví của người dùng. Nếu bạn bán BNB để lấy BUSD trên Binance DEX, sẽ có người khác ở phía bên kia giao dịch mua BNB bằng BUSD của họ. Chúng ta có thể gọi đây là  giao dịch ngang hàng (P2P). 

Ngược lại, bạn có thể coi AMM là hợp đồng ngang hàng (P2C). Không cần đối tác theo nghĩa truyền thống, vì giao dịch diễn ra giữa người dùng và hợp đồng. Sẽ không có bảng giá nào trên AMM, thay vào đó, giá bạn sẽ nhận được một tài sản bạn muốn mua hoặc bán được xác định bằng một công thức. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số thiết kế AMM trong tương lai có thể chống lại hạn chế này.

Chính vì vậy, tuy không cần trung gian, nhưng ai đó vẫn phải tạo ra thị trường, phải không? Đúng là như vậy và thanh khoản trong hợp đồng thông minh vẫn phải được cung cấp bởi người dùng được gọi là nhà cung cấp thanh khoản (LP).

Pool thanh khoản là gì?

Các nhà cung cấp thanh khoản (LP) sẽ thêm tiền vào các pool thanh khoản. Đổi lại việc cung cấp tính thanh khoản cho giao thức, LP sẽ kiếm được phí từ các giao dịch diễn ra trong pool của họ. Trong trường hợp Uniswap, LP sẽ gửi một giá trị tương đương của hai token - ví dụ: 50% ETH và 50% DAI vào pool ETH / DAI.

Việc thêm tiền vào quỹ thanh khoản khá dễ dàng. Phần thưởng được xác định bởi giao thức. Ví dụ: Uniswap v2 tính phí các nhà giao dịch 0,3% trực tiếp đối với LP. Các nền tảng hoặc nhánh khác có thể tính phí thấp hơn để thu hút nhiều nhà cung cấp thanh khoản hơn vào pool của họ.

Tại sao thu hút thanh khoản lại quan trọng?

Do cách thức hoạt động của AMM, càng có nhiều thanh khoản trong pool thì các lệnh lớn càng đỡ bị trượt giá. Điều đó có thể thu hút nhiều khối lượng hơn đến nền tảng, v.v.

Các vấn đề trượt sẽ khác nhau với các thiết kế AMM khác nhau, nhưng đó chắc chắn là điều đáng lưu ý. Hãy nhớ rằng giá sẽ được xác định bởi một thuật toán. Theo một cách đơn giản, nó được xác định bởi tỷ lệ giữa các token trong pool thanh khoản thay đổi sau khi giao dịch. Nếu tỷ lệ này thay đổi theo một biên độ rộng, thì sẽ có một lượng trượt giá lớn.

Giả sử bạn muốn mua tất cả ETH trong pool ETH / DAI trên Uniswap.  Bạn sẽ phải trả phí bảo hiểm ngày càng cao theo cấp số nhân cho mỗi ether bổ sung, tuy nhiên bạn vẫn không bao giờ có thể mua tất cả số tiền đó từ pool. Vậy lí do ở đây là gì? Đó là bởi công thức x * y = k. Nếu x hoặc y bằng 0, nghĩa là không có ETH hoặc DAI trong pool, thì phương trình không còn ý nghĩa nữa.

Tuy nhiên, đây không phải là câu chuyện hoàn chỉnh về AMM và các pool thanh khoản. Bạn sẽ cần lưu ý về tổn thất vô thường khi cung cấp tính thanh khoản cho AMM.

Kết luận 

Các nhà tạo lập thị trường tự động là một phần chính trong không gian DeFi. Về cơ bản, chúng cho phép bất kỳ ai tạo ra thị trường một cách liền mạch và hiệu quả. Mặc dù họ có những hạn chế so với sàn giao dịch, tuy nhiên sự đổi mới tổng thể mà họ mang lại cho tiền điện tử là vô giá.

Các AMM mà chúng ta biết và sử dụng ngày nay như Uniswap, Curve và  PancakeSwap có thiết kế dễ nhìn nhưng khá hạn chế về tính năng. Có nhiều khả năng sẽ có nhiều thiết kế AMM sáng tạo hơn trong thời gian tới. Điều này hướng tới chi phí thấp hơn và đem lại tính thanh khoản tốt hơn cho mọi người dùng DeFi.

Thảo luận thêm tại:

Email : contact@theblock101.com

Hotline : (+84) 972 678 963

Facebook Fanpage : https://www.facebook.com/102457777856012/

Telegram : https://t.me/theblock101

Youtube channel : https://www.youtube.com/channel/UCSqu48gRo3ClM71WAUgFgx