Vào năm 2022, ngành công nghiệp tiền điện tử bước vào một đợt giảm giá sâu khi FED tiếp tục tăng lãi suất và thanh khoản bị thắt chặt. Năm nay, tổng vốn hóa thị trường của tiền điện tử đã giảm hơn 2,2 nghìn tỷ đô và quy mô của tổ chức kinh doanh của trong CeFi đã giảm khoảng 71,4%. Ngành công nghiệp bị tàn phá sau một loạt sự cố như sự sụp đổ của Terra, sự phá sản của 3AC và FTX; nhiều tổ chức khổng lồ như BlockFi và Genesis, không thể thoát khỏi, đã phá sản hoặc thanh lý. Tuy nhiên, sự phát triển của ngành không dừng lại ở đây: Tổng số tiền đầu tư và tài trợ trên thị trường sơ cấp vượt 27,7 tỷ USD. Ethereum đã mở ra một kỷ nguyên mới của PoS và Layer2 đã chứng kiến sự tăng trưởng chưa từng thấy, X2E giới thiệu một mô hình kinh doanh mới của GameFi, v.v.
Bài báo cáo này sẽ tổng quan lại các sự kiện đã xảy ra trong năm 2022. Dưa ra những dự báo và gợi ý cho năm 2023 bằng những phân tích toàn diện về diễn biến và tổn thất trong năm 2022 trên nhiều khía cạnh: thị trường, dữ liệu, đầu tư, ứng dụng, công nghệ…
1. Layer 2 đã trở lại: Optimistic, Arbitrum, zkSync,StarkNet…
Sự kiện lớn nhất của Layer2 năm nay là việc phát hành OP theo Optimistic Rollup Protocol, Optimism, thúc đẩy tăng trưởng cùng với phân khúc Layer 2 so với điều kiện chung của thị trường.
Sự tăng trưởng của Layer 2 chậm lại vào đầu năm 2022; Các giao thức (protocol) Layer 2 đã thu hút người dùng và thúc đẩy tăng trưởng. Đầu tiên, vào tháng 4, Optimistic Rollup Protocol, Arbitrum, đã phát hành một chiến dịch khám phá hệ sinh thái, “The Arbitrum Odyssey”, để khuyến khích người dùng tham gia vào các hoạt động on-chain có điều kiện nhận phần thưởng NFT. Sau đó, Optimism đã công bố kế hoạch phát hành token gốc, OP và tiết lộ mô hình kinh tế. Vào đầu tháng 6, Optimism đã phát hành một quỹ khuyến khích với 5,4% nguồn cung cấp token OP ban đầu để tài trợ cho các builder và dự án trong hệ sinh thái OP. Những sáng kiến này đã giúp TVL của Optimism (tính theo ETH) tăng hơn bốn lần trong sáu tháng.
Optimism là dự án đầu tiên phát hành token trong số bốn dự án nổi tiếng trong Rollup. Vào ngày 13 tháng 7, nhóm ZK Rollup, StarkWare, đã phát hành ba bài báo liên tiếp nêu rõ kế hoạch phát hành token trên sản phẩm liên kết, StarkNet, cùng với các ứng dụng Scenarios,, nguồn cung cấp và phân phối token ban đầu; 10 tỷ token đã được đúc trên StarkNet và một phần của nguồn cung cấp ban đầu sẽ được trao cho những người đóng góp và nhà đầu tư có liên quan của StarkNet.
Tại thời điểm này, hai trong số bốn dự án được chú ý đã phát hành token hoặc có kế hoạch phân bổ token. Mặc dù zkSync đã nêu trong tài liệu người dùng chính thức của mình về việc phát hành token và Arbitrum sẽ có kế hoạch ra mắt token.
Ngoài việc phát hành token, việc nâng cấp kỹ thuật đang được thực hiện ( sẽ phân tích chi tiết ở phần sau). Arbitrum đã ra mắt mạng Nitro dưới dạng nâng cấp vào tháng 8, tăng thông lượng mạng và giảm chi phí giao dịch. Optimism đã công bố một bản nâng cấp lớn của Bedrock sẽ được tung ra vào quý 4 năm nay, cho phép tương đương với Ethereum, rút ngắn thời gian ký gửi từ L1 xuống L2 và giảm chi phí giao dịch. StarkNet triển khai Rust-VM, giảm đáng kể các rào cản đối với các nhà phát triển trên ngôn ngữ Rust. Mạng chính của ZkSync 2.0 sẽ được phát hành vào tháng 11. (Giai đoạn 1 chỉ dành cho nhóm phát triển)
Các giao thức layer 2 dành riêng việc cải thiện trải nghiệm và hiệu suất của người dùng bằng cách nâng cấp kỹ thuật, khi nhiều phương pháp được giới thiệu, chẳng hạn như phát hành token. Nhìn lại, thời điểm cung cấp token của Optimism trùng khớp với bước ngoặt trong TVL tổng thể của Layer 2 trong năm nay. Kể từ đó, TVL của Layer 2 đã tăng 63%, trở thành một trong số ít các lĩnh vực vẫn có thể tăng trưởng trong thị trường gấu. Mùa hè năm nay không hẳn là “Mùa hè Layer 2” nhưng Layer2 đã chứng tỏ sự mãnh liệt của Layer 2, và biết đâu mùa hè năm sau sẽ mang đến điều bất ngờ.
2.Thị trường đã chạm đáy, thị trường gấu sẽ tiếp tục
Theo như thị trường, đã ở đáy theo chu kỳ của tiền điện tử: đòn bẩy trên các tổ chức tập trung và các giao thức DeFi on-chain đã mờ dần và chủ yếu là một trò chơi giữa những người dùng hiện tại bị ảnh hưởng nhỏ bởi kinh tế vĩ mô, trừ khi rủi ro hệ thống nghiêm trọng hơn xuất hiện, chẳng hạn như các biến động đáp ứng với các quy định nhanh chóng, nếu không thì khả năng giảm là rất ít. BTC và ETH, đã trở thành loại tài sản chính trong danh mục đầu tư dài hạn. Giá của BTC có thể chạm đáy ở mức 15000 đô và 1000 đô cho ETH trong vòng thị trường gấu này và nó có thể hợp nhất đến quý 1 năm 2023, sau đó sẽ có một đợt phục hồi khá. Bởi:
Về vĩ mô, sau bốn lần tăng lãi suất liên tiếp 75 điểm, CPI của Hoa Kỳ đã được giảm bớt đáng kể và một số quan chức của FED đã lên tiếng về việc trì hoãn việc tăng lãi suất; dự kiến các đợt tăng lãi suất sẽ thấp hơn bắt đầu từ tháng 12 và việc tăng lãi suất sẽ chấm dứt vào khoảng tháng 3 năm 2023. Nói cách khác, tốc độ tăng lãi suất đang chậm lại, giai đoạn khó khăn nhất trong chu kỳ này đã qua và đáy của chính sách tiền tệ đã gần như đã được định hình.
Từ quan điểm của thị trường crypto, mặc dù sự cố FTX vào tháng 11 đã phá vỡ mức giá 18000 đô của BTC, vốn đã duy trì trong hơn 5 tháng, xuống mức thấp hơn một lần là 15500 đô. Sự cố FTX có thể là viên đạn cuối cùng mà các tổ chức và dự án có vấn đề sẽ bị quét sạch khỏi hiện trường. Hậu quả đã được nhìn thấy trên thị trường, các tác động sẽ dần dần được thị trường tiêu hóa và đáy sẽ được hình thành trong các đợt biến động, dự kiến sẽ kéo dài đến quý 1 năm 2023, và các hành động khắc phục hậu quả sau đó và tăng cường các quy định sẽ tạo điều kiện hình thành đáy của thị trường gấu hiện tại.
3. Các nền tảng truyền thông như Twitter đang mở rộng hệ sinh thái vào SocicalFi
Ngày 28 tháng 10 năm 2022, Elon Musk, CEO của Tesla, đã chốt một thỏa thuận trị giá 44 tỷ đô để mua Twitter. Musk tham gia chặt chẽ vào ngành công nghiệp tiền điện tử: ví dụ, Tesla hiện đang nắm giữ tài sản kỹ thuật số trị giá 218 triệu đô. Ngoài ra, Musk đã công khai hỗ trợ Dogecoin. Một số tính năng mới xuất hiện trên Twitter trước khi mua lại, chẳng hạn như tính năng tiền boa được ra mắt vào tháng 5 năm 2021 để hỗ trợ Bitcoin dưới dạng thanh toán và NFT tương thích để sử dụng làm hình đại diện cá nhân. Nếu Twitter tham gia vào ngành công nghiệp tiền điện tử, chắc chắn nó sẽ trở thành kỳ lân trong SocialFi giúp khắc phục định kiến trong SocialFi với trải nghiệm người dùng kém và thiếu dữ liệu. Hơn nữa, Twitter sẽ không chỉ phục vụ như một nền tảng xã hội mà còn là một ứng dụng tiền điện tử và tạo ra lưu lượng mới cho Web3.
Ngoài Twitter, Reddit và Instagram cũng đã tham gia vào Web3 vì phân khúc xã hội trong Web2 đã quá đông đúc nên sự cạnh tranh quá gay gắt để thu hút bất kỳ lưu lượng truy cập mới nào, trong khi ngành Web3 là một thị trường mới nổi và để thiết lập lợi thế so sánh bằng cách tham gia sớm, các nền tảng hàng đầu này cần xây dựng con hào riêng hoặc thậm chí tạo metaverse của riêng chúng càng sớm càng tốt để tăng rào cản gia nhập. Có thể thấy nhiều hành động đổi mới hơn vào năm tới trong SocialFi và NFT đang phát triển mạnh.
4. Chuỗi Dapp sẽ mở ra một thời kỳ tăng trưởng nhanh chóng
Cosmos đã hình dung ngay từ khi mới thành lập rằng sẽ tạo ra một hệ sinh thái kết nối vạn vật. Chuỗi ứng dụng là các blockchain độc lập dành cho các ứng dụng cụ thể, có thể được xây dựng với cùng các công cụ phát triển của chuỗi chính và chia sẻ các tính năng bảo mật cross chain trong hệ sinh thái của chuỗi chính. Việc xây dựng chuỗi độc quyền không phải là khó khăn về mặt kỹ thuật đối với Dapp và hầu hết các L1 đều có thể cung cấp nền tảng, chẳng hạn như Cosmos, Octopus Network, Polygon, Avalanche, BNB Chain, v.v. Tuy nhiên, chuỗi Dapp bị hạn chế bởi các điều kiện khác : (1) chi phí lớn hơn để duy trì an ninh mạng của riêng mình (2) mức độ phù hợp giữa chuỗi mẹ và chuỗi Dapp về các tính năng, chẳng hạn như hiệu suất, thói quen người dùng, khả năng tương thích EVM, v.v.
Hiện tại, các Dapp đã thành công trong việc chuyển đổi các ứng dụng sinh thái trên chuỗi sang blockchain độc quyền bao gồm DeFi, dydx và Axie Infinity. Hơn nữa, khoảng 46% cộng đồng ApeCoin hỗ trợ xây dựng ApeChain; đang trở nên phổ biến hơn và trở thành xu hướng, đặc biệt là đối với các dự án trong GameFi và Metaverse.
Trong số các ứng dụng được đề cập ở trên, mức doanh thu và lượng người dùng nhất định đã đạt được trước khi xây dựng chuỗi độc lập. Việc trở thành chuỗi Dapp không có hại gì ngoài việc cải thiện hiệu suất, trải nghiệm người dùng và định giá của dự án. Ngoài ra, Dapp sẽ có thẩm quyền hơn trong việc khám phá giá trị, chẳng hạn như tham gia staking, chạy trình sắp xếp hoặc trình xác minh để nắm bắt MEV, do đó giảm phí giao dịch, v.v. Chuỗi Dapp mang lại sức sống cho bối cảnh cạnh tranh của multi-chain và để xây dựng nhiều chuỗi Dapp hơn, các chuỗi khác nhau phải cung cấp nhiều hỗ trợ hơn về khả năng xuyên chuỗi, bảo mật và tài trợ sinh thái.
5. Nhiều quốc gia phát triển đang sử dụng tiền điện tử làm phương thức thanh toán hoặc tiền pháp định
El Salvador đã gặp rắc rối kể từ khi BTC được chính phủ chính thức xác nhận là tiền tệ fiat vào tháng 9 năm 2021. Mặc dù vậy, một số quốc gia đã làm theo bước này, chẳng hạn như Cộng hòa Trung Phi. Dự kiến vào năm 2023, sẽ có nhiều quốc gia hợp pháp hóa BTC dưới dạng tiền tệ fiat hoặc phương thức thanh toán: một mặt, lạm phát có thể được giảm bớt và mặt khác, tăng trưởng kinh tế là điều đáng mong đợi khi ngành công nghiệp mới có thể được giới thiệu. Tuy nhiên, vì đang trong thị trường gấu không được khuyến khích và các sự cố rất khó khăn, nên các quốc gia sẽ tỉ mỉ hơn khi thực hiện các hành động.
Ngoại trừ các khu vực phát triển, chẳng hạn như California ở Hoa Kỳ, việc áp dụng tiền điện tử làm phương thức thanh toán không gì khác hơn là một thử nghiệm về công nghệ mới, hầu hết các quốc gia khác áp dụng tiền điện tử làm phương thức thanh toán là các quốc gia tương đối kém phát triển hơn như El Salvador và Cộng hòa Trung Phi, hệ thống tiền tệ của họ bị chi phối bởi các loại tiền tệ chính thống khác, tức là đô la Mỹ, và tiền tệ của chính họ đang mong manh ở đâu đó trên bờ vực sụp đổ, bất cứ khi nào có sự điều chỉnh kinh tế từ quốc gia phát hành tiền tệ, nền kinh tế trong nước của họ sẽ bị tàn phá nghiêm trọng, giống như trong các đợt tăng lãi suất gần đây. Do đó, các loại tiền điện tử ít bị ảnh hưởng bởi các điều chỉnh kinh tế nhưng minh bạch trong việc phát hành chắc chắn sẽ được các quốc gia đó ưa chuộng. Hơn thế nữa, bối cảnh kinh tế trên toàn cầu bị chia cắt bởi Chiến tranh Nga-Ukraine. Vì Nga đang chịu nhiều lệnh trừng phạt từ các nước phương Tây, các giao dịch tiền điện tử, chẳng hạn như BTC, đã chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc bên trong Nga: nhiều người sẵn sàng bù đắp sự mất giá của tài sản do các lệnh trừng phạt bằng cách nắm giữ tiền điện tử. Do đó, nhiều quốc gia có thể áp dụng tiền điện tử để phòng ngừa rủi ro từ chiến tranh hoặc lệnh trừng phạt và vì điều này, chúng tôi tin rằng nhiều quốc gia sẽ hỗ trợ tiền điện tử dưới dạng tiền pháp định hoặc phương thức thanh toán vào năm tới.
