Phần 1 đã nêu rõ kiến thức tổng quan về DeFi và 2 thành tố quan trọng trong toàn bộ hệ sinh thái Tài chính phi tập trung. Trong phần 2, chúng ta cùng nghiên cứu 6 thành tố quan trọng còn lại.
Đọc phần 1 tại đây : Tài chính phi tập trung DeFi là gì? Kiến thức cơ bản cần biết về DeFi
- Sàn giao dịch phi tập trung (DEX)
Nếu trong hệ sinh thái tài chính tập trung, CEX (sàn giao dịch tập trung) là một trong những yếu tố thiết yếu nhất hỗ trợ các nhà giao dịch, nhà đầu tư mua bán, trao đổi tài sản thì DEX cũng có chức năng tương tự trong hệ sinh thái DeFi.
Tuy vậy, các DEX trên DeFi cũng được người dùng ưa chuộng hơn do tính đơn giản, thân thiện với người dùng mới. Có 2 loại DEX cơ bản bao gồm: DEX theo mô hình order book- đại diện là sàn DYDX (tương tự giao diện của các CEX phổ biến hiện nay như Binance, Huobi…) và DEX theo mô hình liquidity pool (đại diện tiêu biểu là Uniswap trên mạng Ethereum và Pancakeswap trên mạng Binance Smart Chain). Trong 2 loại DEX này, thì loại thứ 2 đang chiếm ưu thế hơn, và được ưu ái nhiều hơn.
Trong phần này mình sẽ chia sẻ về Uniswap – đại diện sàn DEX sử dụng mô hình liquity pool và các giao dịch được xử lý dựa trên smart contract đã được lập trình sẵn, các dữ liệu được đưa lên trên chuỗi (on-chain) và được xử lý mà không cần đến bên thứ 3. Tại Uniswap, người dùng có thể trực tiếp swap từ một loại token này sang loại token khác với các thao tác vô cùng đơn giản. Các bước đơn gian đó bao gồm:
- Kết nối ví (có thể dùng ví Metamask, imtoken, ezDeFi mạng Ethereum)
- Truy cập vào đường link sàn: uniswap.org
- Tìm token bạn muốn swap (ví dụ từ ETH -> token ABC)
- Bạn click vào Approve, và sau đó là Swap để hoàn tất giao dịch.
Uniswap đang được coin là kỳ lân để giao dịch tiền điện tử trong hệ sinh thái DeFi, với nhiều chức năng khá ưu việt cho cả dự án blockchain và người dùng.
Đối với dự án blockchain:
Thay vì phải kêu gọi số vốn lớn nhằm mục tiêu thực hiện các chiến dịch marketing và niêm yết trên các sàn giao dịch tập trung (với số tiền phí niêm yết với giá trên trời, giao động từ 20 000 đến 2 000 000 đô la), thì giờ đây, để token có thể được giao dịch và trao đổi, dự án chỉ cần cung cấp các pool thanh khoản theo cặp thanh khoản mong muốn.
Các cặp giao dịch phổ biến với token ABC, có thể là ABC/ETH, ABC/USDT và ABC/USDC. Do các pool thanh khoản trên DEX có thể được chia sẻ giữa các sàn DEX nên việc thanh khoản cũng trở nên dễ dàng hơn, với độ trượt giá thấp hơn.
Đối với người dùng hay nhà giao dịch:
Không chỉ được giao dịch với giao diện dễ dùng, đơng giản, nhà giao dịch còn có thể thu được lợi nhuận từ việc cung cấp thanh khoản theo cặp giao dịch cho dự án. Nếu nhà giao dịch đang sở hữu token ABC, và sẵn token USDT, họ có thể cung cấp cặp giao dịch ABC/USDT trong pool thanh khoản của Uniswap để nhận được phần trăm phí giao dịch trên cặp thanh khoản. Đây là một điểm cộng khi sử dụng DEX nói chung và Uniswap nói riêng.
- Các sản phẩm phái sinh:
Sản phẩm phái sinh là sản phẩm có giá trị được lấy từ các tài sản được công nhận như cổ phiếu, hàng hoá, tiền tệ … Một trong những dự án làm về các tài sản phái sinh (tài sản tổng hợp) nổi trội nhất hiện nay phải kể đến Synthetix, với hơn 1 tỷ đô giá trị tài sản đang được khoá trong nền tảng của Synthetix (tại thời điểm viết bài).
Sản phẩm của Synthetix bao gồm: Synths và Synthetix Exchange.
Synths (viết tắt của Synthetics assets) là các tài sản tổng hợp đại diện cho một hoặc một nhóm tài sản có giả trị tương ứng với các tài sản được công nhận. Việc sở hữu Synths giúp các nhà giao dịch có thể dễ dàng tiếp cận, nắm giữ và giao dịch các tài sản tổng hợp mà không cần thực sự sở hữu những tài sản ấy.
Các tài sản được hỗ trợ để tạo Synths bao gồm: tiền điện tử (các đồng tiền có vốn hoá top), hàng hoá (Vàng, Bạc), tiền pháp định và các chỉ số khác.
Có 2 loại Synths bao gồm Normal synths (các tài sản được thế chấp thuận với giá cả của tài sản) và Inverse Synths (các tài sản được thế chấp nghịch với giá cả của tài sản).
Các tài sản có thể được giao dịch và trao đổi trực tiếp trên sàn Synthetix.exchange.
- Quản lý quỹ/quản lý tài sản:
Một trong những ứng dụng có tiềm năng phát triển lớn trong hệ sinh thái DeFi chính là việc quản lý/vận hành quỹ phi tập trung. Thay vì việc người dùng phải tin tưởng vào một bên thứ 3 năm tài sản hay uỷ thác đầu tư cho họ mà không biết họ sẽ làm gì với tiền của mình, người dùng hiện nay có thể tuỳ chỉnh chiến lược đầu tư và sử dụng quỹ của mình.
Để thực hiện được những ý tưởng này, dự án TokeSets được lên ý tưởng phát triển thực thi.
Ngày 29/5 vừa qua, TokenSets mới thông báo việc kêu gọi 14 triệu đô la từ quỹ đầu tư 1kx và Hashed, cùng với các quỹ đầu tư như Defiance, Spartan, ParaFi, Coinbase Ventures…
Trong TokenSets, chúng ta có 2 loại chiến lược:
- Robo Sets : Robo Sets là chiến lược giao dịch theo thuật toán, thực hiện việc mua và bán token dựa trên các điều luật được lập trình sẵn trên smart contract, bao gồm 4 chiến lược nhỏ khác là Buy and Hold, Trend Trading, Range-Bound and Inverse.
- Social Trading Sets : cho phép người dùng theo sát bằng các sao chép những chiến lược giao dịch của các nhà giao dịch có kết quả trên nền tảng.
- Xổ số phi tập trung, gaming
Hiện nay, việc chơi xổ số khá rủi ro do người chơi khi muốn tham gia sẽ phải xác định mất đi toàn bộ số tiền đánh cược. Nếu thắng họ sẽ có tỉ lệ lợi nhuận khá cao, lên đến 80x số vốn ban đầu, nếu thua, họ mất toàn bộ số tiền đánh cược.
Với mục tiêu giảm thiểu rủi ro tối đa cho người chơi, PoolTogether, đại diện cho game xổ số phi tập trung đã được ra đời với luật chơi khá sáng tạo.
Để tham gia chương trình xổ số trong PoolTogether, người dùng sẽ cùng góp tiền để trong một nguồn quỹ (fund) để gửi vào Compound. Khi kết thúc mỗi chương trình xổ số, người thắng cuộc sẽ được thưởng số tiền lãi ( từ số tiền gửi vào Compound với tỉ lệ lợi nhuận gửi tiết kiệm thông thường). Từ đó, người thắng cuộc được nhận tiền thưởngmà người thua thì vẫn bảo toàn được vốn, để có thể tiếp tục tham gia chương trình xổ số sau.
Hiện nay, một phần tiền khoảng 450 000 USD (với 250 000 trong pool DAI và 200 000 trong pool USDC) đang được tài trợ để làm tăng thưởng cho mỗi chương trình xổ số. Số tiền này vẫn được tính vé, nhưng vé này sẽ không được xem xét thắng giải trong mỗi chương trình.
Tham khảo tại: https://pooltogether.com
- Thanh toán phi tập trung:
Thanh toán phi tập trung là một trong những phạm trù ứng dụng công nghệ blockchain hiệu quả cao đầu tiên. Nếu trong hệ thống thanh toán tập trung, người dùng bắt buộc phải phụ thuộc vào bên thứ 3 (các ngân hàng, thể chế tài chính) để tiến hành các giao dịch chuyển tiền, thì trong hệ thống thanh toán phi tập trung, các giao dịch được xử lý dựa trên các chương trình lập trình sẵn, có thể theo dõi trên chuỗi và không phụ thuộc vào bên trung gian.
Một số đặc điểm mang tính cải tiến của hệ thống phi tập trung bao gồm:
- Thanh toán với chi phí rẻ
- Thời gian giao dịch nhanh
- Tiếp cận được một lượng lớn những dân số không được hưởng các dịch vụ ngân hàng truyền thống
- Cá nhân tự quản lý tiền của chính mình (không chịu sự quản lý của các bên thứ 3, hay các bên trung gian)
- Các giao dịch có thể triển khai liên tục với số lượng từ nhỏ đến khổng lồ mà không gặp trở ngại nhiều về hệ thống.
Thông tin tham khảo tại https://defipulse.com
Theo như thống kê, hiện tại các ứng dụng thanh toán phi tập trung đã thu hút đươc gần 10 tỷ đô la, trong đó Polygon chiếm ưu thế lên đến hơn 77%, xếp thứ 2 là Flexa với hơn 1 tỷ đô được khoá và thứ 3 là Sablier với gần 600 triệu đô la được khoá (theo số liệu tại thời điểm viết bài và trên mạng Ethereum).
8, Bảo hiểm phi tập trung:
Để tham gia vào hệ sinh thái DeFi, người dùng hay những nhà phát triển dự án đều phải lock (khoá ) tiền trong một hoặc nhiều smart contract, smart contract do chính con người tạo nên và do đó, việc các smart contract này gặp phải những lỗi lập trình nào đó mà đôi khi những lỗi đó khó có thể phát hiện và cải thiện ngay lập tức. Nhiều hacker đã lợi dụng những nhược điểm này để xâm nhập vào hệ thống và có thể lấy đi hàng triệu đến chục triệu đô la. Vì thế, một hệ thống bảo hiểm phi tập trung được ra đời.
Thông thường có đến 3 rủi ro mà người dùng phải đối mặt trong các ứng dụng phi tập trung:
- Các rủi ro về kỹ thuật: lỗi smart contract, có thể smart contract bị hack hoặc bị lợi dụng lỗ hổng.
- Rủi ro về tính thanh khoản: Thiếu thanh khoản cho người dùng.
- Rủi ro từ những nhà phát triển dự án: mất khoá cá nhân…
Một trong những dự án đi đầu và có tầm ảnh hưởng nhất trong việc phát triển các ứng dụng bảo hiểm phi tập trung là Nexus Mutual.
Nexus Mtual là một giao thức bảo hiểm phi tập trung cung cấp các gói bảo hiểm liên quan đến lỗi smart contract trên blockchain Ethereum. Để mua các gói bảo hiểm, người dùng phải xác định được Thời Hạn Bảo Hiểm và Lượng Tiền muốn được bảo hiểm. Tuỳ vào loại hình smart contract, và lượng tiền bảo hiểm, giá của bảo hiểm sẽ khác nhau.
Token NXM dùng để mua bảo hiểm và tham gia vào việc đánh giá rủi ro và nhận tiền bảo hiểm. Khi sở hữu NXM, người dùng có thể dùng token để mua bảo hiểm, cũng như trở thành Người Đánh Giá Rủi Ro bằng việc stake NXM.
Tham khảo tại: https://nexusmutual.io
Mình đã đi qua cả 8 thành tố quan trọng nhất trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung hiện nay. Các thông tin chỉ là tham khảo, để hiểu rõ hơn, mọi người hãy tự nghiên cứu và đánh giá kỹ lưỡng.
Các thông tin được tổng hợp và tham khảo trong cuốn sách How To DeFi, nghiên cứu bởi đội ngũ Coingecko, mọi người có thể tìm kiếm và tham khảo.
Tham gia đầu tư cùng chúng tôi tại đây:
Email: contact@theblock101.com
Facebook Fanpage: https://www.facebook.com/groups/bigcoinvietnam
Telegram: https://t.me/BigcoinVietnam
Youtube channel: https://www.youtube.com/channel/UCSqu48gRo3ClM71WAUgFgxQ
Tradingview: https://vn.tradingview.com/u/vytran111199/
