Defi toàn tập, tương lai của nghành tài chính

#TOC#

DeFi là gì?

DeFi viết tắt của Decentralized Finance – hay tài chính phi tập trung, hướng đến một hệ sinh thái các ứng dụng hoặc dịch vụ mã nguồn mở, permissionless được xây dựng trên blockchain.

DeFi được sinh ra mang theo sứ mệnh giúp các cá nhân, tổ chức hoàn toàn độc lập và tự do nắm giữ, vận hành và sử dụng tài sản mà không phụ thuộc vào bên thứ 3, hay các bên trung gian. Giúp đỡ các cá nhân không tiếp cận được đến các dịch vụ ngân hàng (unbanked people) sử dụng các dịch vụ tài chính nhanh, tiện lợi, minh bạch và chi phí rẻ. Thêm nữa, cũng giống như sự bùng nổ của Dotcom vào những năm 1990, blockchain hay cụ thể hơn là các ứng dụng DeFi sẽ mở ra một kỉ nguyên mới trong nghành tài chính, với những dịch vụ, sản phẩm và tính năng vượt qua khỏi suy nghĩ và tưởng tượng trong thời điểm hiện tại.

Nhiều người nói DeFi là một bong bóng, nhưng với những tính năng mới đầy ưu việt, cùng với sự chấp thuận ngày càng nhiều của các tập đoàn, quỹ đầu tư lớn, DeFi sẽ ở đây và sớm sẽ đi vào đời sống. Và chắc chắn rằng trong tương lai gần, dù muốn hay không bạn vẫn sẽ dùng tới các sản phẩm của Defi.
Ở thời điểm hiện tại, các ông lớn trong nghành tài chính, đặc biệt là ngân hàng đã và đang tiệm cận, ứng dụng Defi qua nhiều hình thức khác nhau.

I. DeFi và CeFi khác nhau ở đâu:

Định nghĩa Defi là gì ?

DeFi viết tắt từ Decentralized Finance.

CeFi viết tắt từ Centralized Finance (Tài chính tập trung – hệ sinh thái tài chính được vận hành bởi các tập đoàn lớn và chính phủ, các thông tin và giữ liệu được nắm giữ bởi các tổ chức trung gian độc quyền).

1, Tính minh bạch:

Trong DeFi, các dự án hướng đến một nền tảng mã nguồn mở (open source), không cần dựa trên niềm tin (trustless) và có thể theo dõi được trên mạng blockchain (trackable).

Đối với CeFi, các thông tin được nắm giữ, kiểm soát và bảo mật trên hệ thống của họ. Do vậy, việc theo dõi các hoạt động của bất kì cá nhân hay tổ chức nào gần như là không thể.

2, Tính bảo mật:

Do tính chất mã hoá dữ liệu trên blockchain, các thông tin khi được đưa lên blockchain sẽ được mã hoá mà chỉ người dùng (những người nắm giữ khoá cá nhân) có thể tiếp cận thông tin gốc. Do vậy, các ứng dụng DeFi có độ bảo mật cao, tránh được nhiều rủi ro rò rỉ dữ liệu ra bên ngoài.

Trong khi đó, dịch vụ CeFi đang gặp khá nhiều rắc rối trong việc bảo vệ thông tin người dùng, nhiều thông tin người dùng bị buôn bán và trao đổi trôi nổi trên chợ đen. Một hiện trạng thường thấy tại Việt Nam, một số cá nhân bị trộm các thông tin cá nhân và bị thâm nhập vào tài khoản ngân hàng, dẫn tới việc đánh cắp một khoản tiền không nhỏ.

3, Tính toàn cầu :

Tính toàn cầu được thể hiện rất rõ trong các ứng dụng DeFi, nổi bật nhất có lẽ là trong lĩnh vực thanh toán (Payments). Thay vì phải mất đến 5% phí giao dịch trên các ứng dụng thanh toán truyền thống, và chờ đợi từ vài ngày tới hơn 30 ngày để giao dịch được xử lý.

Hiện nay, không quan trọng vị trí địa lý, ngày hay đêm, giao dịch qua các ứng dụng DeFi sẽ được xử lý nhanh chóng, chi phí rẻ (ngày càng rẻ hơn nhờ nâng cấp công nghệ blockchain).

Với CeFi, việc sử dụng các dịch vụ và ứng dụng tài chính thường được giới hạn theo vùng lãnh thổ và pháp lý tại mỗi quốc gia. Nhiều vùng quốc gia, người dân hầu như không có tiếp cận đến với các dịch vụ tài chính (unbanking regions).

II. Hệ sinh thái DeFi bao gồm những mảng nào?

Hiện tại, hệ sinh thái DeFi bao gồm 8 mảng chính, bao gồm cho vay/mượn (đại diện là Maker DAO, Aave), stablecoin, sàn giao dịch - DEX – Decentralized exchange (đại diện là Uniswap, Pancakewap), sản phẩm phái sinh (Synthetix), quản lý quỹ đầu tư , gaming và xổ số, thanh toán và bảo hiểm phi tập trung.

Cho vay/mượn – Lending and Borrowing:

Trong hệ sinh thái DeFi, cho vay/mượn đang là một trong những ngách phát triển vượt trội và tiếp cận nhiều người dùng phổ thông/người dùng tổ chức nhất.

Hiện nay, trong hệ sinh thái DeFi mạng Ethereum, ứng dụng cho vay/mượn đang phổ biến với số tiền khoá trong ứng dụng DeFi (TVL) cao nhất đang là Maker DAO. Dưới đây là thứ tự 5 ứng dụng có TVL cao nhất hiện nay:

Nguồn tham khảo: https://defipulse.com

Hiện nay mạng Ethereum đang sở hữu số lượng ứng dụng tài chính phi tập trung với tổng TVL lớn nhất toàn thị trường với 61,18 tỉ đô la (tại thời điểm viết bài).

Tuy nhiên, mạng BSC đang phát triển khá nhanh được minh chứng thông qua số TVL tăng lên hơn 7 lần (tại thời điểm ATH) và hiện tại số TVL đang cao hơn gần 2 lần so với số liệu 2 tháng trước đó. Đây là một con số ấn tượng.

Tham khảo tại: https://www.defistation.io

Hiện nay, Venus đang dẫn đầu (dựa trên TVL) so với các ứng dụng cho vay/mượn trên hệ sinh thái DeFi trên Binance Smart Chain với con số ấn tượng 3,42 tỷ đô (tại thời điểm viết bài).

Stablecoins:

Chỉ trong vòng 1 năm từ tháng 6 năm 2020 đến nay, số lượng stablecoin trên thị trường đã tăng lên gần 10 lần, liên tục lập các kỉ lục mới, tăng từ gần 10,5 tỷ đô lên con số ấn tượng 105 tỷ đô.

Trong đó, USDT vẫn chiếm vị trí số 1 với đóng góp hơn 60% vốn hoá toàn thị trường stablecoin.

Trên thị trường, có 2 loại stablecoin coin phổ biến nhất, là stable coin được neo theo giá USD và các stablecoin neo theo các đồng crypto khác. Sự khác biết giữ 2 loại stablecoin này được thể hiện qua 2 ví dụ điển hình là USDT và DAI.

Trên thực tế, trong khi USDT được theo theo giá USD từ quỹ của Tether, người dùng bắt buộc phải có niềm tin vào Tether như một bên thứ 3, tạo ra USDT trên thị trường (có tính tập trung cao), thì DAI – đồng tiền được tạo ra từ việc thế chấp các đồng crypto như Ethereum, theo thuật toán và các hợp đồng thông minh đã được lập trình trước. DAI được xem là loại stablecoin mang tính phi tập trung cao, dù tài sản thế chấp tạo ra DAI – Ethereum có tính biến động cao.

Dù vậy, tỉ lệ vốn hoá của DAI so với USDT vẫn rất nhỏ. Trong khi USDT đang dẫn đầu thị trường với mức vốn hoá lên đén hơn 60 tỷ đô, DAI đang có vốn hoá khá khiêm tốn với con số gần 800 triệu đô la (tại thời điểm viết bài).